Hormonen zijn stoffen die onze lichaamsfuncties stimuleren of juist remmen. De hormonen testosteron en oestrogeen komen je vast bekend voor, maar er zijn er nog veel meer. We hebben ongeveer honderd verschillende hormonen in ons lichaam met elk hun eigen functie. Deze stoffen doen de hele dag door, gemerkt en ongemerkt hun werk. Wat weten we over hormonen en voeding? En welke feiten en fabels zijn er? 

Dierlijke voeding

Niet alleen de mens maakt hormonen aan om lichaamsfuncties te reguleren, ook dieren gebruiken hormonen bij belangrijke processen in het lichaam. Dat betekent dat dierlijke producten zoals zuivel, kaas en vlees van nature hormonen bevatten.

Het is verboden in de Europese Unie om extra hormonen aan dierlijke producten toe te voegen, omdat de effecten hiervan onbekend zijn. We weten dat de van nature aanwezige hormonen niet schadelijk zijn voor de gezondheid. Dierlijke producten met van nature aanwezige hormonen kun je dus gewoon veilig eten.

Voedingsadvies

Ook al is er veel over bekend, wetenschappers kunnen nog niet zeggen dat ze alles weten over hormonen in het lichaam. Daarom kan het onverstandig zijn om voedingsadviezen op hormonen te baseren. Er zijn uitzonderingen: bij diabetespatiënten kan het hormoon insuline van levensbelang zijn.

Het hormoonbalansdieet is een voorbeeld van een populair dieet, dat de voedingsadviezen op hormonen baseert. Helaas is er onvoldoende bewijs dat dit dieet bijdraagt aan de gezondheid. In dit dieet wordt onder andere beweerd, dat het goed zou zijn om meer dan 500 gram vlees per week te eten. Met wetenschappelijk onderzoek is echter bewezen, dat dit juist het risico op darmkanker vergroot.

Feiten en fabels

Er zijn veel feiten en fabels over hormonen in het lichaam en de invloed op voeding.  Hieronder vind je er een aantal inclusief uitleg. Wat weet jij al over verschillende hormonen en de relatie met voeding?

Feit of fabel:

‘Het slaaphormoon melatonine heeft geen invloed op ons eetgedrag.’

Fabel! 

Het slaaphormoon melatonine heeft wel degelijk invloed op ons eetgedrag. Ons slaaphormoon kan door verschillende redenen onderdrukt worden, met een slechte nacht als gevolg. In een vermoeide toestand grijpen we sneller naar een ongezonde hap. Hoe het precies zit lees je hier. Dat schoonheidsslaapje blijkt dus toch nog niet zo’n slecht idee!

Feit of fabel:

‘Jodium stimuleert de groeihormonen in het lichaam.’

Feit!

Indirect zorgt het mineraal jodium ervoor dat we goed kunnen groeien. Jodium stimuleert de schildklier namelijk om groeihormonen aan te maken. Het is belangrijk om voldoende jodium binnen te krijgen, want een tekort aan jodium kan leiden tot een vertraagd werkende schildklier. Brood en gejodeerd zout zijn de grootste bronnen van jodium in een Nederlands voedingspatroon.

Feit of fabel:

‘Het hormoon insuline reguleert de bloedsuikerspiegel.’

Feit!

Om het stabiel houden van de bloedsuikerspiegel mogelijk te maken kan het lichaam verschillende hormonen aan het werk zetten. Insuline heeft een verlagend effect op de bloedsuikers en het hormoon glucagon zorgt ervoor dat je bloedsuiker bij een te lage waarde weer stijgt. Wil je uitschieters in je bloedsuikers voorkomen? Laat dan dranken met snelle koolhydraten (frisdranken met suiker en vruchtensappen) staan en kies voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels, zoals groenten, fruit en volkorenproducten.

Feit of fabel:

‘Het hormoon dopamine stimuleert ons beloningssysteem, wat ons een geluksgevoel kan geven.’

Feit!

Dopamine wordt het beloningshormoon genoemd en wordt gestimuleerd door gebeurtenissen die we koppelen aan prettige ervaringen. Soms kan het eten van een bepaald voedingsmiddel hier invloed op hebben. Dit is één van de redenen waarom het soms zo moeilijk is om van dat snoepje uit de snoeppot af te blijven. Ons beloningssysteem koppelt bepaalde voedingsstoffen aan geluk en wil na dat euforische effect heel graag nog een extra snoepje, kopje koffie of stukje chocolade!

Feit of fabel:

‘Van stress val je af.’

Fabel!

Bij stress maakt het lichaam het hormoon cortisol aan en daardoor is het moeilijker om af te vallen als je veel stress hebt. Daarnaast kan stress ervoor zorgen dat je ‘snacktrek’ krijgt en sneller zal grijpen naar kant- en klare, sterk bewerkte en calorierijke voedingsmiddelen.

Ben je daarnaast een emotie-eter? Dan bestaat de kans dat je langer door zal eten van ongezonde producten. Misschien zorgen ze op een korte termijn voor een verhoging van je dopaminespiegel en krijg je een geluksgevoel, maar dat weegt niet op tegen de lange termijneffecten van ongezonde voeding.

Aan de andere kant kan stress er ook voor zorgen dat het hormoon adrenaline geactiveerd wordt. Adrenaline kan bij sommige mensen leiden tot een verminderde eetlust, omdat het lichaam enkel gericht is op overleven. Heb je naast stress ook een drukke periode waarin je veel beweegt, dan vliegen de kilo’s er juist binnen no-time en soms ongewenst af!

Focus op voeding en leefstijl

Met voeding en leefstijl kun je de werking van hormonen niet veranderen. Door voor een gezonde volwaardige voeding te kiezen en sterk bewerkte producten achterwege te laten, krijg je de voedingsstoffen binnen die je nodig hebt. Zorg daarnaast voor voldoende slaap en ontspanning. Raadpleeg bij vragen onze diëtisten voor adviezen over een gezond voedingspatroon.

Bron Dieet dit, dieet dat.

Wat is intermittent fasting? De laatste jaren kiezen steeds meer mensen voor deze manier van afvallen. Waarom? En hoe pas je het toe?

Deeltijd vasten

Intermittent fasting betekent dat je periodes van eten en periodes van vasten met elkaar afwisselt. Je zou het dus ook deeltijd vasten kunnen noemen. Er bestaan heel veel verschillende vormen:.

• 5/2 vasten: twee dagen niet eten en de andere vijf dagen eten zoals je gewend bent
• 4/3 vasten: om de dag vasten gedurende de week
• 16/8 vasten: zestien uur per dag niet eten (meestal niets meer na het avondeten tot de volgende dag lunchtijd)
• 20/4 vasten: twintig uur per dag niet eten

Kortom, er zijn niet echt vaste spelregels voor. Als je dit wilt gaan doen, kies je wat voor jou haalbaar is.

Afvallen

Het idee achter intermittent fasting is dat je afvalt, zonder dat je elke dag een dieet volgt of je dagelijkse voedingsgewoonten aanpast. Dat doe je dus maar een deel van de tijd. Dan eet je ook meteen behoorlijk veel minder dan de andere dagen. Als je kiest voor de 5/2 methode dan eet je op die twee vastdagen slechts 25% van je gebruikelijke calorie inname. Je eet dus 75% minder dan normaal. Om die reden vallen mensen vaak in korte tijd veel af. Let er wel op dat je de overige vijf dagen dan niet een inhaalslag maakt. Je zou op die dagen je gebruikelijke patroon moeten vasthouden.

Wat is je voordeel behalve afvallen? Ook bloedsuikerwaarden verbeteren en het cholesterolgehalte daalt. Op lange termijn weten we echter niet wat de gevolgen zijn.

Hoe werkt het?

Ongeveer 12 uur na de laatste maaltijd is de suikervoorraad in het bloed op. Dan wordt er suiker uit de voorraad van de lever gehaald. En daarna is er de vetvoorraad die aangesproken wordt. Want ons lichaam is altijd zoek naar brandstof om ons in leven te houden. Die vetvoorraad bestaat uit triglyceriden; dit zijn vetmoleculen die dan uit elkaar worden getrokken tot suikers en vetzuren. Deze vetzuren worden omgezet in ‘ketonlichamen’, een soort noodbrandstof die het lichaam aanmaakt in tijden van schaarste. Je kunt dat ruiken in iemands adem als hij aan het afvallen is.

Honger!

Als je niet eet, krijg je honger. Je zou zeggen dat je omvalt van de honger als je deze tactiek toepast. Toch zijn er veel geluiden van mensen die deze manier van afvallen omarmd hebben die zeggen dat ze op momenten wel honger hebben, maar verder juist vaak helder, alert en gefocust zijn. Ze zijn niet trillerig, vallen niet flauw van de honger en zijn niet lusteloos. Omdat het deeltijd is, is het vol te houden. Heb je erg veel honger en leidt dat tot overeten of eetbuien in de periode dat je wel eet, doe het dan niet. Je gaat dan aan je doel voorbij.

Zelf doen?

Ben je benieuwd of intermittent fasting wat voor jou is? Je kunt proberen het vasten op te bouwen van 12 uur vasten, tot 14 uur vasten en dan pas 16 uur. Vasten is niet voor iedereen weggelegd. Als je je er niet goed bij voelt: doe het niet.

Als je het wel doet en als je langere tijd afwisselend vast, dan is het belangrijk om goed in de gaten te houden dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt op de dagen dat je wel normaal eet. Met intermittent vasten verander je je eetgewoonten niet. De kans dat je op de dagen dat je vast te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt is groot. Als je samen met de diëtist kijkt wat je de overige dagen moet eten om niets tekort te komen, doe je het helemaal op een gezonde manier.

Als je zwanger bent, is vasten geen goed idee. En als je diabetes hebt, stem dan goed af met je diëtist en diabetesverpleegkundige over welke manier van vasten je gaat toepassen. Het 12-16 uur vasten kan prima in combinatie met bijvoorbeeld Metformine, maar gebruik je andere medicatie of insuline, dan zijn er mogelijk aanpassingen nodig om te voorkomen dat je hypo’s krijgt.

Bron: Dieet dit, dieet dat.